Zbliżają się cieplejsze miesiące, podczas których korzystamy z form wypoczynku na świeżym powietrzu. Przebywanie na obszarach porośniętych wysoką trawą, zaroślami, krzakami i drzewami zwiększa ryzyko pokąsania przez kleszcze mogące przenosić groźne dla zdrowia bakterie, wirusy i pierwotniaki.

Aktywność kleszczy rozpoczyna się zwykle wczesną wiosną i trwa aż do późnej jesieni, gdy jest wilgotno i temperatury w ciągu doby przekraczają 5-7°C. Stąd ich działanie zaczyna się już w marcu. Przestają żerować z chwilą obniżenia się średniej temperatury powietrza poniżej 5-7 °C, czyli w okresie od października do lutego.

Ryzyko kontaktu z kleszczem można ograniczyć poprzez noszenie długich spodni (nogawki należy wpuścić do skarpetek), koszul z długim rękawem oraz stosowanie preparatów odstraszających, zgodnie z zaleceniami producenta.

Kleszcze po wyczuciu żywiciela spadają na obuwie lub nieosłonięte nogi po czym aktywnie wspinają się w okolice, gdzie skóra jest cieńsza i lepiej ukrwiona. Zwykle nie czuć ukąszenia, gdyż posiadają one w swojej ślinie specjalne substancje znieczulające. Z tego powodu  po wizycie w miejscu bytowania kleszczy należy dokładne obejrzeć całe ciało. Wkłutego kleszcza trzeba jak najszybciej usunąć. Zabieg ten wykonujemy specjalnym zestawem do usuwania kleszczy lub pęsetą. Nie należy smarować kleszcza żadną substancją, aby nie zwiększać ryzyka zakażenia. Miejsce ukłucia należy zdezynfekować. Jeżeli usunięcie kleszcza sprawia trudności, należy zwrócić się o pomoc do lekarza. Jak najwcześniejsze usunięcie kleszcza znacząco zmniejsza ryzyko ewentualnego zakażenia.

Kleszcze przenoszą wiele chorób. Do najczęściej spotykanych zalicza się boreliozę
i kleszczowe zapalenie mózgu (KZM). Nie istnieje szczepionka przeciwko boreliozie, która wywołuje m.in. zmiany zapalne stawów, przewlekłe zapalenia mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych, niedowłady, porażenie nerwów obwodowych, zaburzenia czucia, zaburzenia psychiczne i pamięci, zmęczenie (napadowe lub stałe), ociężałość, bóle głowy  i mięśni.

Nudności, bóle głowy, bóle mięśni, gorączka to objawy towarzyszące  kleszczowemu zapaleniu mózgu (KZM). Jest to poważna choroba, w niektórych przypadkach zagrażającą życiu. Nie ma leku, który pomógłby zwalczyć wirusa KZM, stąd jedyną metodą uchronienia się jest szczepienie, dzięki któremu przeciwciała szybko poradzą sobie z wirusem. Nabycie takiej odporności jest możliwe dzięki szczepionce, która istnieje już od ponad 40 lat
i potwierdziła swoją skuteczność. W Polsce obowiązkowo przeciwko KZM szczepieni są leśnicy i to już od 1993 roku. W tej grupie zawodowej, szczególnie narażonej na kontakt
z kleszczami, zapadalność na kleszczowe zapalenie mózgu praktycznie nie występuje.

Rosnąca populacja kleszczy i ciepła wiosna powinny nas skłonić do zatroszczenia się
o siebie i swoich najbliższych. Jeżeli lubimy wypoczynek na świeżym powietrzu powinniśmy pamiętać o odpowiednim zabezpieczeniu się przed atakiem kleszczy.

Justyna Kowalkowska

PSSE Bartoszyce